Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο Τιμόνι της Βιώσιμης Ανάπτυξης – Προκλήσεις & Ευκαιρίες για τις Επιχειρήσεις

Τα τελευταία χρόνια, η βιώσιμη ανάπτυξη έχει αναδείξει τον σημαντικό ρόλο της, καθώς συνδέει το περιβάλλον και την κοινωνία και είναι βασικό στοιχείο για την ανθρωποκεντρική ανάπτυξη των σύγχρονων οικονομιών. Αυτό καθορίζει την χάραξη στρατηγικής πολιτικής και κατευθύνει την έρευνα και την καινοτομία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, έχει αναπτύξει και συνεχίζει να διαμορφώνει ένα ισχυρό πλαίσιο παρακολούθησης και στήριξης της βιώσιμης ανάπτυξης των επιχειρήσεων και των οικονομιών των κρατών-μελών. Παράλληλα, η πρόσφατα στρατηγική ανταγωνιστικότητας της ΕΕ "EU Competitiveness Compass" αναγάγει τη βιωσιμότητα σε καθοριστικό παράγοντα για την επίτευξη οικονομικής ανθεκτικότητας,  την μείωση του χάσματος παραγωγής και ανταγωνιστικότητας και την ταχύτερη απανθρακοποίηση.

Το πλαίσιο παρακολούθησης της βιωσιμότητας ενισχύεται μέσω εργαλείων όπως η Πράσινη Ταξινομία και η Οδηγία CSRD - Corporate Sustainability Reporting Directive, η οποία ζητά από περίπου 50.000 επιχειρήσεις να δημοσιεύουν εκθέσεις βιωσιμότητας σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας(European Sustainability Reporting Standards), αποτυπώνοντας έτσι τις επιδόσεις των εταιρειών σε ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της εταιρικής διακυβέρνησης (ESG), με τρόπο ενιαίο, συγκρίσιμο και αξιόπιστο.

Είναι γεγονός, οτι η γηραιά ήπειρος πρωτοστατεί στον τομέα της διαμόρφωσης και τήρησης ενός κανονιστικού πλαισίου γύρω απο τη βιωσιμότητα. Άλλωστε έχει το 80% των παγκόσμιων ESG αμοιβαίων κεφαλαίων και ηγείται στον τομέα της διαφάνειας των βιώσιμων επενδύσεων. Παρ’ όλα αυτά, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στην εφαρμογή και εναρμόνιση με το ισχύον πλαίσιο. Οι περίπλοκες εσωτερικές γραφειοκρατικές διαδικασίες για τη συλλογή και καταγραφή των απαραίτητων δεδομένων, σε συνδυασμό με τα πολλαπλά και απαιτητικά χρονοδιαγράμματα συμμόρφωσης προς άλλες κανονιστικές υποχρεώσεις, δυσχεραίνουν την ομαλή προσαρμογή τους. Για το λόγο αυτό, το Omnibus Package της ΕΕ, δημοσιεύτηκε ως μέρος της στρατηγικής απλοποίησης των κανονιστικών διαδικασιών, στοχεύοντας στη μείωση του διοικητικού βάρους για τις επιχειρήσεις κατά 25%.

Οι νέες οδηγίες μειώνουν κατά 80% τις εταιρείες που υποχρεούνται σε αναφορά και υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, αποκλείοντας όσες έχουν κάτω από 1.000 εργαζομένους. Επιπλέον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) μπορούν να επιλέξουν εαν θα υποβάλλουν τις εκθέσεις βιωσιμότητας, καθώς και με ποιο τρόπο θα παρουσιάσουν τις επιδόσεις τους.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η διαμόρφωση ενός ισχυρού ρυθμιστικού πλαισίου και μιας συνεκτικής στρατηγικής για τη βιωσιμότητα έχει εδραιώσει τη θέση της ως παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα του ESG, διασφαλίζοντας αυξημένη διαφάνεια από τις επιχειρήσεις. Αντιθέτως, σε άλλες περιοχές του κόσμου καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις. Ωστόσο, σε περιοχές όπως η Αφρική και η Μέση Ανατολή, η έλλειψη ρυθμιστικών υποχρεώσεων, η χαμηλή ευαισθητοποίηση για πρακτικές σχετικές με τη βιωσιμότητα, καθώς και οι οικονομικές δυσκολίες περιορίζουν τη διαθεσιμότητα ESG πληροφοριών και επιβραδύνουν την ανάπτυξη βιώσιμων επιχειρηματικών πρακτικών.

Αν και οι ελληνικές επιχειρήσεις σημειώνουν πρόοδο, ο μέσος ESG δείκτης τους παραμένει χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό, αναδεικνύοντας την ανάγκη για περαιτέρω εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές. Ήδη, 120 εταιρείες έχουν εγγραφεί στην πλατφόρμα ATHEX ESG Data Portal, ενώ από τις 22 εισηγμένες ελληνικές επιχειρήσεις που υπέβαλαν ESG έκθεση, οι 12 σημείωσαν υψηλές επιδόσεις, γεγονός που καταδεικνύει τη σταδιακή βελτίωση του ESG τοπίου στην Ελλάδα.

Με τη συνεχή εξέλιξη του Ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, η προσαρμογή των εταιρειών στις νέες απαιτήσεις θα αποτελέσει κρίσιμο βήμα για την εδραίωση ενός αδιάβλητου πλαισίου για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.